Dòng chữ: "Ecommerce requires lots of money. Many companies will decide to stop burning. Good luck to the rest who are still trying". Tạm dịch: "Thương mại điện tử cần rất nhiều tiền. Nhiều công ty quyết định không đốt tiền nữa. Chúc may mắn cho những người đang tiếp tục cố gắng".
Giao diện trang beyeu.com ngày 05/11/2015
Trước lúc ra đi, lượng truy cập Beyeu.com trong những tháng gần đây vào khoảng 65.000 mgười mỗi tháng!Lời nhắn cho thấy thực tế phát triển TMĐT tại Việt Nam rất khốc liệt, và nếu không có nguồn vốn lớn thì công sức bỏ ra cũng chỉ như "muối bỏ bể" mà thôi. Project Lana vốn dĩ được phát triển từ cộng đồng Webtretho với lượng thành viên lên tới hơn 1 triệu, được biết tới là website dành cho phụ nữ lớn nhất Việt Nam. Đội ngũ quản lý của Project Lana đã lần lượt mở ra 3 website TMĐT là Lamdieu, Beyeu và Foreva tương ứng với các mặt hàng thời trang - mỹ phẩm, đồ trẻ em, đồ lót.
Sau nửa năm vận hành, Project Lana quyết định thay đổi chiến lược, tập trung sản phẩm mẹ và bé. Hai sản phẩm còn lại đã không được đầu tư và đóng cửa. Tính tới cuối năm 2013, Project Lana đưa quyết định chính thức đóng cửa website lamdieu.com và sa thải 60% nhân sự của dự án.
Hình ảnh cũ của Site beyeu.com
Có thể nói, phát triển website TMĐT ở Việt Nam không phải là cuộc chơi của mọi người. Xây dựng chỉ là bước đệm, có duy trì được hay không lại là cuộc chơi của những kẻ chạy bền.
Hi vọng với lời chúc trước khi "ra đi" của Beyeu.com, các website TMĐT đang hoạt động trong nước sẽ nỗ lực hơn nữa để phát triển nếu đã xác định rõ đường đi của mình.
NHỮNG ÔNG LỚN, NHỮNG TRANG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ KHÁC THÌ SAO?
Các “ông lớn” đang đốt bao nhiêu tiền?
Tính riêng các sàn giao dịch thương mại điện tử Việt Nam, các sàn giao dịch có vốn đầu tư nước ngoài dù chỉ chiếm số lượng nhỏ, nhưng lại đang thống lĩnh thị trường về mặt doanh thu.
Theo số liệu của Cục Thương mại Điện tử và Công nghệ Thông tin của Bộ Công thương, năm 2014, doanh thu của nhóm này chiếm 59% tổng doanh thu, tăng 15% từ mức 44% của năm 2013. Trong đó, riêng “ông lớn” Rocket Internet (Đức) với 2 nhãn hàng Lazada và Zalora đang chiếm lĩnh 43,2% doanh thu toàn thị trường.
Tuy nhiên, xét về lợi nhuận, năm 2014 là năm “ông lớn” Rocket Internet tiếp tục ghi nhận lỗ trên khắp các mặt trận trên thị trường toàn cầu.
EBITDA (thu nhập trước thuế, trả lãi và khấu hao) năm 2014 của dịch vụ gọi món trực tuyến Foodpanda cho thấy đơn vị này đã lỗ 34 triệu Euro (tương đương 36,6 triệu USD). Tuy nhiên, khoản lỗ này chỉ là “số lẻ” nếu so với Lazada và Zalora.
Hai đơn vị này đã tiếp tục ghi thêm khoản lỗ 235,3 triệu USD cho công ty mẹ, tăng mạnh so với mức lỗ 151,9 triệu USD hồi năm 2013.
Theo báo cáo tài chính của Rocket Internet, trong 6 tháng đầu năm 2015, cả 4 mảng thương mại điện tử (E-commerce) của “ông lớn” này đang tiếp tục “đốt tiền” mạnh hơn cả cùng kỳ năm ngoái.
4 mảng E-Commerce của Rocket Internet gồm: Nội thất gia đình (Home24, Westwing), Thời trang (Zalora, Dafiti, Namshi), Hàng hóa (Lazada, Linio, Jumia) và Thực phẩm (Foodpanda).
Về phía các doanh nghiệp Việt Nam, trong khi đón nhận sự gia nhập thị trường của Vingroup với Adayroi thì hồi tháng 5/2015, Cucre.vn bị CTCP Vật giá “khai tử”. Trước đó, Nhommua đã về tay Cungmua với sự hậu thuẫn của IDG Ventures.
“Hàng năm, vẫn có rất nhiều website thương mại điện tử được mở ra, đồng thời cũng không ít website âm thầm đóng cửa. Những ai đang làm về thương mại điện tử đều hiểu rõ những khó khăn của ngành này. Đa số các dự án thương mại điện tử đang hoạt động đều không có lãi”, ông Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Khối thương mại điện tử Zamba – VCCorp, cho biết.
ĐỐT ĐẾN KHI NÀO MỚI THÀNH CÔNG
Ông Tuấn cho biết, một dự án thương mại điện tử tiêu tốn khá nhiều chi phí gồm chi phí vận hành, nhân sự và marketing… Nhưng tốn kém nhất là chi phí marketing để educate (giáo dục) người dùng.
“Các website thương mại điện tử đang rất “chiều” người dùng, sẵn sàng đáp ứng các điều kiện để khách hàng đến với mình, sẵn sàng bán lỗ để dịch chuyển hành vi khách hàng từ offline lên online.
Các website thương mại điện tử cần phải tìm ra các cách làm thông minh, hiệu quả và tối ưu để tiết kiệm chi phí tối đa. Khi quy mô đủ lớn, quy trình kiểm soát tốt thì lúc đó mới tính đến chuyện hoà vốn và có lãi”, ông Tuấn chia sẻ.
Theo ông Tuấn, tùy từng quy mô, mô hình mà cần có lượng tài chính tương ứng, nhưng chắc chắn là phải đủ để chịu lỗ trong ít nhất 2 năm.
“Tại một đất nước phát triển như Mỹ mà Amazon cũng đã liên tục chịu lỗ đến 9 năm đầu. Do vậy, nếu không đủ lượng tài chính nhất định thì khó có thể duy trì cả bộ máy hoạt động trơn tru được”, ông Tuấn nói.
Tuy nhiên, không phải cứ “đốt tiền” là thành công.
“Có những bài toán không phải cứ dùng tiền, dùng lực là có thể giải được ngay, mà cần phải có thời gian nhất định. Khi hạ tầng hỗ trợ cho hoạt động thương mại điện tử tốt lên thì lúc đó các đơn vị làm thương mại điện tử mới có thể tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu suất hoạt động. Tôi vẫn tin thương mại điện tử Việt Nam sẽ cất cánh, bởi đó là xu thế tất yếu”, ông Tuấn nói.
Nhưng, từ bài học trong sự ra đi của nhiều hệ thống thương mại điện tử có thể thấy, người làm thương mại điện tử cần phải thật kiên trì, khôn ngoan, thấu hiểu hành vi khách hàng và phải biết tiến biết lùi đúng lúc. Nếu cứ chăm chăm đốt tiền để mong đạt đến đích nhanh thì sớm muộn nguồn lực cũng cạn kiệt dẫn đến phải đóng cửa.
Mặc dù là “cuộc chơi đốt tiền”, các doanh nghiệp nhỏ Việt Nam vẫn có thể đầu tư vào thương mại điện tử nếu biết chọn thị trường ngách.
“Nhỏ mà chơi ở sân lớn thì dễ bị đè chết. Càng nhỏ thì càng nên chọn cho mình một thị trường ngách phù hợp”, ông Tuấn nói.
"Một số dự án hiện nay đang đi vào thị trường ngách có thể kể đến như GUphukien chỉ chuyên bán đồ phụ kiện điện thoại, hay Juno chuyên bán giày nữ... Chúng ta cần chọn lối đi vào thị tường ngách để đảm bảo làm sao trong thị trường đó, mình phải là top of mind (sản phẩm hàng đầu trong tâm trí) của khách hàng”.
Thay đổi hay là chết! Các StartUp cần nhìn nhận thị trường một các thực tế hơn! Ngoài kia, thương trường đầy cạm bẫy và khốc liệt!
Nguyễn Trí Hiển
www.nguyentrihien.com
2015
beyeu đóng cửa | beyeu.com từ giã sân chơi thương mại điện tử
- FoodPanda đóng cửa: http://cafef.vn/doanh-nghiep/dich-vu-goi-mon-foodpanda-sap-dong-cua-tai-viet-nam-20151203105332253.chn
- Deca Đóng cửa: http://www.brandsvietnam.com/8512-Website-thuong-mai-dien-tu-Decavn-dong-cua