(trích từ 5desire)
Trong bài viết này, đại diện VC Corp là hai Phó Tổng Giám đốc Vương Vũ Thắng (Thắng VV) và Nguyễn Thế Tân (TânNg) chỉ ra 05 xu hướng và 02 thoái trào của thị trường năm 2012, các cơ hội cho startups, các nguồn tiền đầu tư và nhận định của VC Corp về đầu tư, các kế hoạch đầu tư của VC Corp trong năm tới.
Kỳ 1: Tổng quan về thị trường.
Câu 1: Theo nhận định của VC Corp thì xu hướng thị trường ICT năm 2012 sẽ có những ngành trọng điểm phát triển nào?
TânNg: Theo đánh giá của VC, năm 2012 sẽ có 04 ngành trọng điểm phát triển mạnh mẽ, đó là Thương mại điện tử (TMDT), Web game và Social game, Mobile app và Mobile game, Vertical News, ngoài ra còn có một số các xu hướng mới trên thế giới.
- Hiện nay tại Việt nam TMDT đang được quan tâm đặc biệt của cả nhà đầu tư, các doanh nghiệp lớn và các startups. Thị trường TMDT ở Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn và khả năng thành công chưa chắc đã cao. Nhưng việc nhiều đối tượng cùng bỏ công sức, tiền của để triển khai trong năm 2012 sẽ khiến cho thị trường sôi động hơn rất nhiều và đẩy TMDT lên một tầm cao mới, đồng thời tạo ra rất nhiều cơ hội mới.
- Web game và Social game sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngay cả những công ty nhỏ. Trước đây rào cản phát triển cho các công ty game là các hệ thống thu phí, thẻ cào, hệ thống phòng game, triển khai cài đặt, kinh phí và quy mô quảng cáo, etc. Nhưng hiện nay, tất cả những rào cản này gần như được gỡ bỏ hoàn toàn. Doanh nghiệp nào cũng có thể triển khai thanh toán qua các cổng thanh toán điện tử, thẻ điện thoại; việc triển khai cài đặt không còn là bài toán phải tính đến với web game và social game; chi phí cho quảng cáo và marketing được tối giản thông qua các hệ thống quảng cáo phủ sóng tới 30 triệu độc giả của AdMarket. Công ty nhỏ hoàn toàn có thể thành công lớn trong thị trường này.
- Mobile app và mobile game sẽ phát triển do sự phát triển chín muồi của iPhone với Android vào năm 2012. Giá smart phone ngày càng hạ khiến lượng người dùng smart phone tăng lên đáng kể. 3G, wifi phủ sóng khắp nơi khiến SmartPhone thật sự trở nên hữu ích. Việc phân phối và thanh toán trên smart phone dễ dàng hơn rất nhiều so với cách buộc phải thông qua các telco. Các chi phí bất hợp lý của nhà mạng độc quyền hoàn toàn bị dỡ bỏ do có thể sử dụng các cổng thanh toán và thẻ tín dụng trên mobile, các rào cản độc quyền và trì trệ của nhà mạng nay đã bị SmartPhone phá hủy.
- Dù ở nước ngoài báo điện tử nói chung có phần bão hòa và suy thoái, nhưng tại Việt Nam, chỉ mới có mảng báo điện tử đại chúng bão hòa, các mảng báo điện tử và nội dung vertical vẫn đang khan hiếm, đây là thời cơ cho các đơn vị muốn đầu tư vào nội dung trong 1-2 năm tới. Song song quá trình này, báo điện tử đang đứng trước cuộc cách mạng mới cả về hình thức, cách trình bày, cách thức phân phối (social, mobile, v.v.), và đặc biệt là mô hình kinh doanh. Những startup nắm bắt được xu thế này và có những ý tưởng độc đáo sẽ có khả năng thành công.
- Ngoài ra trên thế giới còn đang xuất hiện rất nhiều ý tưởng mới, trend mới mà các startup có thể theo dõi và học tập nhanh chóng. Ví dụ: những trend mới như social media, những trang mạng XH nhưng thiên về nội dung và khả năng tự viral mạnh như Pinterest hoàn toàn có thể phát triển ở Việt Nam hoặc các ứng dụng thế hệ mới trên mobile.
Câu 2: Còn đâu là những ngành đang thoái trào mà startup không nên tham gia?
TânNg:
- Bất chấp việc truy cập FaceBook từ VN vô cùng khó khăn, mạng XH đã bị Facebook chiếm lĩnh thị trường. Bằng chứng là những MXH đang phát triển ở VN đang đi vào thoái trào. Banbe sắp phải đóng cửa, Go.vn chưa có được kết quả nào đáng kể, ZingMe không vượt nổi ra ngoài giới game thủ. Ngay cả CEO Lê Hồng Minh của Vinagame cũng phải thừa nhận là dân văn phòng đang dùng FaceBook và lo lắng với rằng trong 5 năm nữa Vinagame có thể bị Facebook xóa sổ..
- Tin tức tổng hợp đại chúng đã có những “ông lớn” xác lập vị thế và đứng vững và thường phải mất 4-5 năm mới đạt được vị thế này. Đây là cuộc chiến không cân sức nếu Startups phải xây dựng hệ thống từ đầu.
Thay vì tìm cách đối đầu với FB đã quá mạnh hoặc nhảy vào mảng báo điện tử đại chúng đã bão hòa Startups nên dành nguồn lực, thời gian và công sức cho các ý tưởng khác.
Câu 3: Với những nhận định về xu hướng và thoái trào của ngành như vậy, VC Corp sẽ tập trung đẩy mạnh những mảng lĩnh vực nào?
Tân Ng: VCCorp sẽ tập trung vào những mảng sau:
- TMDT là trọng tâm đầu tư của VCCorp trong nhiều năm qua, và sẽ được tiếp tục đặc biệt quan tâm phát triển. Không chỉ dừng ở việc đưa 6 trang hiện tại lên một đẳng cấp mới, VC Corp sẽ triển khai thêm 10-15 website TMDT với các mô hình mới trong vòng 02 năm tới. Quan niệm của VCCorp về TMDT là một cuộc chiến lâu dài, bền bỉ với cách đi kiên nhẫn, chắc chắn và hiệu quả hướng tới các mục tiêu dài hạn.
- SohaGame được phát triển thử nghiệm trong năm vừa qua và sẽ là trọng điểm đầu tư mới của VCC trong năm 2012. Khác với thông thường, SohaGame không phải là nơi phát hành các game VCCorp phát triển hoặc mua về, mà được xây dựng như một nền tảng triển khai Social Game/Web Game cho các đối tác khác.
- Trong mảng nội dung, ngoài những báo vertical hiện tại, VCC sẽ mở thêm một số vertical quan trọng để tiếp cận và nắm giữ những nhóm độc giả chiến lược trong những năm tới. Song song với đó VCCorp quyết tâm đón đầu cuộc cách mạng nội dung mới sắp nổ ra bằng cách đầu tư quyết liệt vào các sáng tạo hoàn toàn mới về tổ chức, hình thức, cách trình bày, cách thức phân phối (social, mobile, v.v.), và đặc biệt là mô hình kinh doanh.
- Mobile app và mobile game: đầu năm 2012 VCC đầu tư vài chục nhân sự vào mảng này để có được một số kết quả thử nghiệm, đến khoảng giữa năm sẽ là một đợt triển khai rầm rộ. Với 4 triệu mobile users sẵn có, cơ hội dành cho VCC trong lĩnh vực này có lẽ cũng không nhỏ.
Câu 4: Gần như các mảng được cho là xu thế thì VC Corp đều tham gia, vậy đâu là cơ hội cho startups?
ThắngVV:
- Nhìn lại những năm gần đây trên thế giới, có thể thấy cơ hội ngày càng xuất hiện nhiều, Facebook, Groupon, Zynga… sóng sau đè sóng trước. Ở Việt Nam cơ hội còn nhiều hơn nữa bởi mọi thứ hầu như chỉ mới ở giai đoạn chập chững, vì vậy trong ngành internet không bao giờ bị thiếu cơ hội. VC Corp không thể đủ nguồn lực để làm tất cả những cơ hội của thị trường, và nếu làm thì không có nghĩa tất cả những sản phẩm đó đều thành công. Đây là cơ hội chung cho toàn ngành.
- Trái với việc lấy mất cơ hội của startup, hiện VC đã và đang xây dựng nền tảng để giúp các công ty mới tham gia thị trường có thể tập trung nhiều hơn vào sáng tạo, làm nội dung hoặc sản phẩm thành công mà không bị rào cản của việc kiếm tiền như trước kia. Đó có thể là một website đã có traffic, một cửa hàng muốn cho phép mua bán online, hay một công ty làm trò chơi muốn đưa tới khách hàng… Thông qua hệ thống thanh toán, giao nhận Soha Pay&ship, mạng quảng cáo Admicro và platform Soha Gaming network của VC, các đối tác này sẽ nhanh chóng có được nguồn tiền từ kinh doanh và có cơ hội đưa ngay sản phẩm của mình tới hơn 30 triệu khách hàng internet sẵn có của VC.
- Quan điểm của VC Corp là thành công không đến từ một cơ hội cụ thể mà từ một nền tảng tốt để có thể nhận ra, nắm bắt cơ hội và biến nó thành hiện thực. Đối với nội bộ thì nền tảng này đầu tiên là những nét văn hoá hỗ trợ cho việc nắm cơ hội như tin tưởng vào điều chưa biết, dám thử nghiệm những cơ hội mới, yêu sáng tạo hơn tiền bạc, dám thất bại và làm lại, dám thay đổi cả cái đang tốt … sau đó là những cơ sở để biến cơ hội thành hiện thực như hiểu biết việc mình làm một cách tinh tế ở mức chuyên gia, năng lực công nghệ cao, hạ tầng mạng, lợi thế marketing, lượng khách hàng… VC Corp muốn tạo ra nền tảng đó cho bản thân VC Corp và những người say mê được làm sản phẩm mình thích khi đến với VC Corp.
- Khi tạo dựng những nền tảng này, việc thành công về tiền bạc thì còn cần đủ duyên nữa, nhưng được làm những điều mới mẻ một cách quyết liệt đã là một niềm vui rồi, đáng để dấn thân rồi.
Câu 5: Startups có thể nhận nguồn đầu tư từ đâu?
Thắng VV: Năm nay và những năm tới, có rất nhiều nhà đầu tư muốn tham gia thị trường, khá nhiều trong số đó VC đã có dịp trao đổi cùng. Nguồn tiền rất đa dạng
- Quỹ nước ngoài: Hầu hết những quỹ đầu tư công nghệ lớn nhất trên thế giới đã tới tìm hiểu VN
- Các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới
- Các công ty internet lớn ở VN
- Đại gia VN muốn nhảy vào thị trường này khi thấy thị trường phát triển mạnh mẽ.
- Với bản thân VC Corp thì VC Corp cũng có định hướng hợp tác sâu hoặc đầu tư mạnh vào Startups. Có nhiều quỹ/doanh nghiệp đã đề xuất với VC Corp để cùng đầu tư vào startups mới. Các startups đang cần vốn có thể đến gặp VC để tiếp cận với nguồn vốn này.Ngoài ra, 1 số đại gia Internet trên thế giới cũng sẵn sàng hợp tác cùng VC để mở những stat-ups mới, ai mạnh cái gì thì lo phần đấy, đây là một cơ hội tốt cho các cá nhân hoặc start-ups có ý tưởng hay và tin mình có thể thành công đến tiếp xúc với VC.
Câu 6: Có vẻ như năm 2012 hứa hẹn rất nhiều cơ hội để startups có thể phát triển?
Tân Ng: Chính xác, rất nhiều nguồn lực đang sẵn sàng mở cơ hội cho startup
- Nguồn vốn dồi dào và đa dạng từ trong nước và quốc tế.
- Số lượng người trẻ có kiến thức và quan tâm đến lĩnh vực Internet có vẻ ngày càng đông đảo, điều đó có nghĩa là các starup có thể dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm nhân sự, đối tác hoặc bạn đồng hành.
- Có quá nhiều cơ hội, nhiều mảng thị trường để tham gia, và có đủ đất cho tất cả mọi người tham gia khai hoang. (ngoài 5 hướng tôi đã nêu ở câu trước, chắc chắn còn các cơ hội chưa được VC Corp nhận và nhắc tới)
- Chi phí để tồn tại và thành công giảm xuống. Máy tính, máy chủ, các thiết bị và phần mềm ngày càng mạnh, dễ sử dụng và có giá thành rất rẻ. Với một khoản tiền nhỏ hơn nhiều so với cách đây vài năm, các start-up hoàn toàn có thể duy trì và theo đuổi cuộc chiến tới cùng.
- Kiếm tiền dễ dàng hơn. Trước đây startup phải phụ thuộc vào vốn đầu tư hoặc tự phát triển một số mảng kinh doanh để “lấy ngắn nuôi dài”. Giờ đây startups có thể nhanh chóng có nguồn thu miễn là có sản phẩm tốt với đủ traffic hoặc user. Trước đây cách kiếm tiền duy nhất gần như là quảng cáo thì hiện nay có tới 3 cách để kiếm tiền: quảng cáo, bán mobile apps, mobile game hoặc thông qua social game, web game.
Câu 7: Khi đầu tư vào startup thì thông thường chiến lược của các công ty internet ở VN là gì?
Tân Ng: Khó để bình luận về cách đi của các công ty khác, nhưng có thể chỉ ra 3 kiểu đầu tư:
- Đầu tư phòng thủ: Dưới áp lực độ phủ 30 triệu độc giả của AdMicro, các đơn vị chưa đủ độ rộng độc giả như Vinagame (15 triệu độc giả), FPT (khoảng 20 triệu), hoặc một số công ty khác chưa đủ traffic sẽ phải nghĩ tới việc mua lại các website có traffic tốt để giữ được vị thế quân bình trên thị trường. Đây là cơ hội cho những đơn vị đang có traffic cao trong việc exit toàn bộ hoặc bán một phần với giá được đẩy lên rất cao.
- Đầu tư tấn công: Các đơn vị muốn mở rộng ra sản phẩm mới nhưng chưa có thể mạnh về mảng lĩnh vực này. Nếu tự làm thì mất thời gian và công sức nên sẽ có xu hướng đầu tư hoặc mua lại các sản phẩm sẵn có hoặc các nhóm có sẵn kỹ năng để chiếm những vị trí chiến lược. Ví dụ để tấn công vào thị trường Game, VCCorp có thể sẽ xem xét mua đứt một số website có lượng user hoạt động tích cực cao.
- Đầu tư thu hồi nhanh, đầu tư mở rộng. Đã có nguồn tiền ổn định, đầu tư vào những ngành mà đơn vị có thế mạnh sẵn có. Ví dụ FPT đầu tư vào kênh nội dung, VNG & VTC đầu tư vào social game, mobile game và web game.
- Đầu tư cùng start-up phát triển các sản phẩm mới hoàn toàn, lâu dài. Thông thường đây là cách đầu tư của các quỹ angel, tuy vậy với khả năng nhạy cảm và tinh tế trong sản phẩm VCCorp cũng đang suy nghĩ tới phương án đầu tư này. Các công ty Internet Việt nam thường thích chọn cái sẵn có và rõ ràng, nên có lẽ sự quan tâm của họ trong lĩnh vực này không cao.Phỏng vấn Anh Vương Vũ Thắng và anh Nguyễn Thế Tân - hai Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần truyền thông Việt Nam, Diễn giả trong chương trình Investment Hour tháng 6 về đầu tư.
Câu 8: Vậy chiến lược của VC Corp khi đầu tư vào startups sẽ là gì?Thắng VV: VC Corp không đầu tư theo các chiến lược trên mà trọng điểm đầu tư của VC là đầu tư vào con người. Cụ thể là những startup có những con người đam mê, hiểu việc mình làm, có tố chất để thành công và có năng lực thực thi. Thông thường Startup muốn được làm cái gì hay và to để thành công lớn. Tuy nhiên hoài bão là chưa đủ, VC Corp đánh giá con người dựa trên tố chất, nếu chưa đủ tố chất thì VC có hệ thống để phát triển. Một trong những điểm mấu chốt là startup hiểu mình, hiểu rằng họ cần những người bạn để làm được những điều hay và lớn hơn, đồng thời giúp mình đi nhanh và vững chắc hơn.Câu 9: Tập trung vào yếu tố con người, VC tìm kiếm những gì ở Startup ngoài niềm đam mê?Thắng VV: một con người phù hợp với VC, ngoài đam mê cần có:- Fast-foward: dám làm, dám thử. Sai hay không không quan trọng, nhưng phải nhanh. Phải có sai thì mới có bài học. Nếu chậm, bạn còn lâu mới biết là mình sai ở đâu.
- Tài năng: không cần phải quá xuất sắc, nhưng phải có nét riêng của mình. VC là công ty của những “nghệ nhân”, đó là những người có thể tạo ra một giá trị riêng mang tính tích cực và khác biệt.
Câu 10: Cách thức VC Corp đầu tư vào Startups là như thế nào?Tân Ng: có 2 cách chủ yếu:- Cách thứ nhất, Startups join vào VC Corp 100%. Trong trường hợp này, startup không cần đạt được thành quả về sản phẩm, quan trọng nhất là tố chất con người và khả năng hòa nhập với văn hóa VC Corp, không kể thành công hay thất bại. Thậm chí người thất bại sẽ được coi trọng hơn vì người đó sẽ hiểu hơn mình muốn gì, hiểu được mình thiếu những gì và biết được tầm quan trọng của những người xung quanh và hệ thống giúp họ thành công.
- Cách thứ hai, VC Corp kết hợp với 1 quỹ đầu tư cùng đầu tư vào startup. Không có công thức cụ thể trong trường hợp này và mỗi bên sẽ xác định điểm mạnh của mình để phát triển. Trong trường hợp này, startups cần có một sản phẩm đặc sắc và vượt trội, hoặc cần kỹ năng mạnh, và quan trọng nhất là năng lực thực thi vững chắc.
- Trong cả 2 cách đầu tư trên, Startups chỉ cần đến VC Corp với một ý niệm rõ ràng về sản phẩm, hiểu biết về những gì họ làm mà không cần chuẩn bị bất kỳ bản kế hoạch kinh doanh hay slide thuyết trình nào.
Câu 11: VCCorp đã từng đầu tư vào startup nào chưa?Thắng VV: Một số có thể kể đến:- Tratu.vn: VC Corp đã mua lại toàn bộ công ty.
- Kenh14.vn: tích hợp một nhóm về VC Corp để cùng phát triển dự án
- Linkhay.com: VC Corp đã có ý tưởng về dự án này từ đầu, sau đó mời các bạn có niềm đam mê tương tự vào dự án.
Câu 12: VC Corp có mức giới hạn đầu tư nào không?Thắng VV: VC Corp có khả năng kết hợp với quỹ khác nên không có giới hạn về đầu tư. Hơn nữa bài toán đầu tư trên internet không phải bài toán về tiền. Rất nhiều thương vụ đầu tư lớn nhưng thất bại. Vinacapital đầu tư vào VON là một ví dụ. Các Startups khi tìm đầu tư cũng không nên tìm tiền mà cần tìm những nhà đầu tư có khả năng tạo cho họ nền tảng thành công.Câu 13: VC Corp sẽ mang lại những gì cho một startup?Thắng VV:- Văn hóa: Đặc điểm đặc sắc nhất của VC Corp là văn hóa khởi nghiệp. Từ một nhóm nhân viên ban đầu đến ngày hôm nay, VC đã trải qua nhiều bước phát triển do vậy VC biết cách đưa một startup từ nhỏ đến lớn.
- Nền tảng: VC Corp có đầy đủ các nền tảng cần thiết từ monetization, logistics, promotion để hỗ trợ các mảng mà startup còn yếu để cùng nhau thành công.
- Kỹ thuật: VC Corp hiện sở hữu nhiều công nghệ cao cấp và có nhiều chuyên gia có thể hỗ trợ các startup giải quyết các bài toán công nghệ.
- Con người và kinh nghiệm: Tại VC Corp có những chuyên gia đã nhiều năm lăn lộn với nghề. Làm việc và học hỏi cùng họ trong một năm sẽ bằng nhiều năm bạn làm ở ngoài.
Câu 11: VC Corp đánh giá thế nào về thị trường Startups hiện tại?Thắng VV: Truyền thống của VC Corp là tập trung vào những thứ mình làm và không hướng quá nhiều ra bên ngoài, nên VC Corp sẽ không biết đánh giá thị trường Startup hiện tại như thế nào. Tuy nhiên hiện tại VCCorp quan tâm đến việc mở rộng hợp tác và đầu tư vào những startups trong lĩnh vực ICT. Chính vì vậy VC Corp hợp tác với 5DESIRE - là đối tác tìm kiếm và sẽ là cầu nối tiếp xúc giữa VCCorp và startup.nguyentrihien@gmail.com