Trên thế giới, hành trình giáo dục trực tuyến đã trải qua những giai đoanh thăng trầm và đang đi đúng quỹ đạo mở ra một thị trường sôi động. Từ đầu những năm 1990 nhờ sự phát triển của internet, các viễn cảnh về giáo dục từ xa đã hình thành trong cộng đồng. Song tới năm 1995, 1996 những sản phẩm đầu tiên ra đời mở toang cánh cửa bước vào thế giới học tập trực tuyến. Thời điểm đó như một cơn lốc và người ta kỳ vọng, đào tạo trực tuyến là hình thức tối ưu nhất và có thể thay thế tất cả. Thực tế lại không phải là vậy, cùng với chưa sẵn sàng của công nghệ và nằm chung số phận với bong bóng dot com những năm 2000, người ta phải nhìn nhận lại vấn đề.
Niềm tin và đặt đúng vị trí đến năm 2009 thị trường eLearning đã đạt con số doanh thu ấn tượng 29,1 tỷ đô la. Nhiều nước trên thế giới đã đặt eLearning là chiến lược phát triển. Như ở thị trường Hàn Quốc đã có 2 công ty giáo dục trực tuyến niêm yết trên sàn chứng khoán của Mỹ, và nơi đây giáo viên có thể có thu nhập tới hàng triệu đô la mỗi năm. Ở Hàn Quốc có nhiều trường đại học trực tuyến hoàn toàn và được nằm trong top 10 trường đào tạo nơi đây. Câu chuyện của thị trường eLearning Hàn Quốc bắt đầu từ những năm 2010.
Ở Việt nam thì sao?
Từ những năm 2001-2002, giới khoa học Việt nam đã có những buổi trao đổi, seminar về eLearning. Sau đó 2 năm là hàng loạt nghiên cứu về eLearning được chọn là luận văn của các cử nhân Công nghệ thông tin. Tháng 3/2005, hội thảo khoa học chính thức công nghệ thông tin đầu tiên về eLearning được tổ chức làm dấy lên làn sóng giáo dục trực tuyến đầu tiên tại Việt Nam. Rất nhiều đơn vị giáo dục đã sử dụng giáo dục trực tuyến làm một kênh hỗ trợ học tập hiệu quả dành cho sinh viên. Ở thời điểm này hầu hết các ứng dụng đều dùng hệ quản lý học tập (LMS) mã nguồn mở rất nổi tiếng Moodle. Các đơn vị sử dụng LMS tập trung vào việc quản lý học sinh, quản lý tài liệu học, trao đổi nội dung và điểm số. Ở thời điểm này chưa quan tâm nhiều đến hình thức Video.
Vào những năm 2006-2007 nhiều hình thức hỗ trợ học tập bằng video được cung cấp. Thời kỳ đầu tập trung vào các bài giảng tiếng Anh là chủ yếu. Nhìn nhận được tiềm năng của thị trường đào tạo trực tuyến, đầu năm 2008 và 2009 nhiều đơn vị đã đầu tư tốt hơn để kinh doanh trên thị trường đào tạo trực tuyến đầy tiềm năng. Các học sinh bắt đầu có thêm sự lựa chọn mới cho việc ôn tập kiên thức của mình trước khi bước vào kỳ thi đại học nhờ các trang luyện thi như hocmai; thaytro; truongtructuyen ...
Thị trường giáo dục trực tuyến trước năm 2010, tập trung chính vào 2 dòng sản phẩm: Tiếng Anh và luyện thi Đại học. Các hệ thống đào tạo được đầu tư chưa chu đáo, từ việc hệ thống LMS được phát triển từ các đề tài Video Streaming hoặc các hệ mã nguồn mở, hay hệ thống phòng quay còn đơn giản; và quy trình xuất bản bài giảng chưa trọn gói ... bên cạnh đó tốc độ đường truyền Internet chưa ổn định làm cho thị trường đào tạo trực tuyến chưa cất cánh được.
Năm 2010, VTC nhảy vào thị trường giáo dục trực tuyến, vào tháng 04/2011 công ty IDJ Technology ra mắt cổng học tập www.hoc360.vn với gói luyện thi là sản phẩm đầu tiên; ngày 29/06/2011 VNPT ứng dụng eLearning cho đào tạo nhân viên nội bộ; phía AI kết hợp với hợp với Trung tâm công nghệ thông tin để xây dựng tốt hơn kienthucviet.vn cho thấy thị trường giáo dục trực tuyến đang trở nên sôi động.
Hiện nay, nhìn nhận giáo dục trực tuyến là một đại dương xanh ở Việt nam - một số nhà đầu tư chuyên nghiệp đã bắt đầu những bước mạnh mẽ vào thị trường này. Với dân số Việt nam khoảng 100 triệu người (số liệu Wiki) và hơn 31% người dân sử dụng Internet - tốc độ phát triển người dùng cao. Mặt khác, Việt nam là một trong những đất nước hiếu học hàng đầu thế giới. Nhiều thị trường đào tạo trực tuyến đang bỏ ngỏ như kỹ năng mềm, các kỹ năng lý thuyến chuyên sâu cho đầu tư, kế toán, các kỹ năng nấu ăn, yoga .... Các nhà đầu tư kỳ vọng thị trường eLearning sẽ mang lại nhiều lợi nhuận trong thời gian sắp tới.
Tất cả sẽ ở phía trước!
15/07/2011
Nguyễn Trí Hiển
